در مواردی نادر از سرطان، امکان دارد سیستم ایمنی بدن خود بیمار شروع به حمله به مغز کند و به از دست رفتن سریع حافظه منجر شود، اما نحوه این اتفاق تاکنون ناشناخته مانده بود.

مطالعه‌ای جدید که روز چهارشنبه در نشریه سلول (Cell) منتشر شد، نشان داد برخی از تومورها پروتئینی شبیه ویروس آزاد می‌کنند که می‌تواند سیستم ایمنی خارج از کنترل را برای آسیب رساندن به سلول‌های مغز راه‌اندازی کند.  

تشدید سریع علائمی از جمله زوال حافظه، تغییرات رفتاری، نبود هماهنگی و حتی تشنج، بخشی از بیماری به نام سندرم عصبی پارانئوپلاستیک [نشانگان منتج از سرطان] ضد ام‌ای۲ است.

به گفته پژوهشگران، [احتمال] ابتلا به این بیماری عصبی نادر در افراد مبتلا به سرطان، کمتر از یک در ۱۰ هزار است. 

بااینکه نشانه‌های دقیق آن ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد، همه آن‌ها واکنش‌های سریع ایمنی علیه سیستم عصبی‌اند که می‌تواند به‌سرعت فرد را ناتوان‌ کند.

دانشمندان می‌گویند بیشتر بیماران ممکن است حتی پیش از اینکه بدانند مبتلا به سرطان شده‌اند به این علائم دچار شوند.

به گفته پژوهشگران، این علائم ناشی از آن است که سیستم ایمنی پروتئین‌های خاصی در مغز از جمله پروتئینی به نام پی‌ان‌ام‌ای۲ (PNMA2) را به‌طورناگهانی هدف قرار می‌دهد.

پژوهشگران با بررسی ساختار این پروتئین با استفاده از میکروسکوپ پیشرفته دریافتند که چندین پی‌ان‌ام‌ای۲ می‌توانند خودبه‌خود به مجموعه‌های ۱۲ طرفه شبیه پوسته خارجی برخی ویروس‌ها تبدیل شوند.

دانشمندان دریافتند از آنجا که کارکرد اصلی سیستم ایمنی حمله به ویروس‌ها است، ساختار ویروس مانند پی‌ان‌ام‌ای۲ آن را مستعد هدف قرارگرفتن می‌کند.

آن‌ها در آزمایش‌هایی که روی موش‌ها انجام شد دریافتند که سیستم ایمنی تنها زمانی به پی‌ان‌ام‌ای۲ حمله می‌کند که به این ساختار ویروس‌مانند تبدیل شده باشد.

پژوهشگران همچنین دریافتند که در موارد نادر سلول‌های تومور در سایر قسمت‌های بدن شروع به تولید پروتئین پی‌ان‌ام‌ای۲ می‌کنند که معمولا فقط در مغز ساخته می‌شود.

در این موارد سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی می‌سازد که سلول‌ها را به حمله به این پروتئین هدایت می‌کند.

وقتی سیستم ایمنی فعال می‌شود که به پروتئین حمله کند، بخش‌هایی از مغز را که به‌طور معمول پی‌ان‌ام‌ای۲ تولید می‌کنند، مانند مناطق مغزی که در حافظه، یادگیری و حرکت نقش دارند نیز هدف قرار می‌دهد.

دانشمندان امیدوارند با [انجام] پژوهش‌های بیشتر بتوانند دریابند کدام جنبه از واکنش ایمنی در چنین بیمارانی باعث زوال شناختی می‌شود – خود آنتی‌بادی‌ها (پادتن‌ها)، سلول‌های ایمنی که به مغز راه می‌یابند، یا ترکیبی از هردو این‌ها.

به گفته پژوهشگران، این یافته‌ها ممکن است به راه‌هایی برای جلوگیری از ورود آنتی‌بادی‌ها به مغز بیماران مبتلا به سرطان که علائم عصبی دارند منجر شود.